Nîgar AKTOP (Dapîra Nîgare)*:
– Wexto ke fermana Armenîyan vejîyaye, ti çind serra bîya? Dapîr anka ti çend serre ya?
-: Ez nêzana, de henda ena geda bînê.
– Yanî ti nizdî 9-10 serre bînê?
– E, e. Ez 9-10 serre bînê. Ez şînê mi çî ma rê ardênê, keye bi keyeyê ênan şinasnaynê. Êne zî pêrine ez şinasnaynê. Toro bînê, Toro ameynê ewta, ay wext eno hêgayê ey bi. Yew mayîna xaldê mi bînê, wexto ke verabidaynê ameynê kewtê hêgaydê ey mîyan. Ey zî vatê “Ehmed Beg qey ti mayînê xo veradanê xeledê mi mîyan. Ti bîyê Mîrey Hezroy, ti bîyê çi, ti heywanê xo veradanê xeledê mi mîyan.” Ez vana qey hema anka yo.
– Dapîr, têkilîya şima û Armenîyan senîne bî?
-: Têkilîya ma eno hawa bî?
–Yanî têkilîya şima weşe bî?
-: Têkilîya ma weşe bî, ma şînê û ameynê.
– To Ay wext gedandê ênan rey de kaykerdê yan nê?
-: Ma hende tê rey de kay nêkerdê.
– Wexto ke fermana Armenîyan ameye, mabeynê şima rind bî?
-: E, mabênê am rind bî, ma qarişê ênan nêbînê. Wexto ke fermana ênan amey, hikumatî pêro pêser kerdê û berdî.
– La ayê ke leweyê Natorî de, Zaga Keçê de ameyî kiştiş?
-: De hikumatî emir da, yew-di hebî T. û E. Ş berdî kiştî.
– Ewta de çend keyeyê Armenîyan bînê?
-: Nizdî da des keyeyê ênan bînê.
– Nameyê ênan yene to vîrî? Ayê ke to vîrî de mendî ma rê vaje.
-: Data Mayrome bînê, vistirîya ena Balqîza bî, nameyê Keşîşî Boxos bî, kişta keydê Keşîşî de Toro bînê, Kişta Toroyî de Mugo bînê, Xaço bînê, Gîragop bînê, Toxmon bînê. Ma nemeyê pêrine zananynê. Toxmon, ma pîya vamî girotênê û şikitênê.
– Armenî eno dorûnor de sewbî kûra de bînê?
-: Heselme de zafî bî û Armenîyê Heselme zî pêt bî, Gêl de bînê, Tilbexdad de bînê.
– Armenîyan çi kar kerdênê, debara xo senî vîyarnaynê?
-De çi kar nêkerdênê; sewlî deştênê, mazmoney kerdênê, çûlagey kerdênê, heme kar kerdênê…
–Dapîr, wexto ke fermana Armenîyan amey û şima zî pey hesiyayî, şima se kerd?
-: Ma se bikê, ma çîyekî nêkerd. Hikumat ame pêro berdî.
– Dewijan zî qet Armenî kiştî?
-: Di-hîrê tenî ameyê kiştiş; yew cenî û di carmêrdî bî, emirdê şima ra bî. Nameyê yewî Tovo û ayê bînî zî Kekê bî. Kiştî û vistî Zage. Yew gedeyo şenik zî mezelandê Armenîyan de kişt. Texmînî 5-6 serre bînê.
–Dapîr, wexto ke Armenî şî, hikumatî pêro berdî, keye û malê ênan se bî?
-: Hikumat ame pêro pêser kerdî û berdî; verê carmêrdê ênan pêser kerdî berdî, kûrîgê ênan yanî cenîyê ênan dima bermaynê û vistê ser… tira pey zî cenî û gedey berdî. Keye û malê ênan vinderte bî, Masûr Emî ver de newbete girotê, nêveradaynê yew bero.
– Masûr kam bî?
-: Masûr Beg, pîyê Emî Bedoy bî. Yew teyêre ay lewe ra bînê û o zî bindê teyêre de heta êrey roniştê, nêverdaynê yew şoro mehla Armenîyan. Ez şînê mi rê vengê xo nêkerdê. Ez ray şîya mi yew qutiya riwenî dekerd û arde, tayê desmalî filan ardî, mi rê vengê xo nêkerdê.
– To sewbîna çi xo rey de ard?
-: Wila sewbî mi vîrî nîno. Ray ez û Emer şîyê; Emer nameyê yew Armenî yo, ma ardbî key xo. Şew ez û o pîya şîyê, ma yew ciwal dekerd pirrê firaqî kerdî û ardî. Mihikê Şahînê zaf kermerê ênan berd.
– Tiya eyroyên bibînê, to qebûl kerdê ke hikumet ay xedire bi Armenîyan biko?
-: La mi şênaynê hikumatî ver ro bêra. Hikumatê ênan nêkiştinê, êne ma kiştênê, daynê dewe ro. Mişewrey xo kerd bî, mektub Rusî rê erşawit bî, vatê şima weyra ra pirodê û ma zî weyta ra dane piro.
–Dapîr, wexto ke Armenî berdî, ay wext pîyê to muxtar bi?
-: Ney, Elîyê Şewîşî muxtar bi.
–Ay wext mabeynê şima û Armenîyan senî hawa bî?
-: Mabeynê pêrdê min û Armenîyan zaf weş bi. Vernî de xweto ke berdî, vatê benê Sirgun kenê. Keşîşî pêrdê mi ra va: “Heşîm Beg, ma sirgun kenê û xajlixê mi çinîyo. Pîyê mi yew altun da bide. Berdî Madden û ewnîyayê ke benê kişenê, weyra de yew Armenî bînê tira vatê Agos, Keşîşî altun dayo cenîda ey û vato ê Heşîm Begî yo, biderdê.
Mabênê pêrdê min û Armenîyan weş bî, şînê û ameynê, pîya çerçîyey kerdê, vamî girotê pîya şikitê. Wexto ke Armenî berdî ay dendikî pêrdê mi rê mendî. Sewbî çîyê Artmenîyan pêrdê mi rê nêmendo.
* Nîgar AKTOP (Dapîra Nîgare): Eno mulaqat, dewa Hope de û serra 1991 de ameyo kerdiş. Dewa Hope anka qeza Pîranî ra girêdayeya. Wexto ke eno mulaqat Dapîra Nîgare rey de ame kerdiş, emrê aye nizdî 80-81 seerî bî.