Mutlu Can/ Bîblîyografyaya Kirmanckî [Zazakî]  I1963-2017I weşanîyaye

0
3173
Mutlu Can, Bîblîyografyaya Kirmanckî [Zazakî] I1963-2017I, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2018, 465 r.

Bîblîyografyaya Kirmanckî [Zazakî] I1963-2017I ke hetê Mutlu Canî ra sey xebata tezê masterî amebî amadekerdiş, hetê weşanxaneyê Vateyî ra sey kitab ame weşanayene. Seke yeno zanayîş kirmanckî de hetanî nika çend meqaleyan ra teber no warê de xebatêka xosere nîyamebî kerdene. Ancîna xebatê bîblîyografyayî xususen seba akademîsyanan û xebatkaranê şexsîyan çimeyê serekeyî yê. Na bîblîyografyaya umûmîya/pêroyîya ke hîrê serrî de qedîya do venganeyê (talîya) nê warê kirmanckî pirr bika. Ma zî sey nuştoxê nê kitabî vanê “Êdî yew bîblîyografya (kaynakçaya) kirmanckî zî esta! Wa kirmanckî (zazakî)  û kirmancan rê bixeyr bo.!”

Şima do cêr ra nuşteyê pêşkeşî yê kitabî biwanê:

Pêşkêşî 

Yeno zanayene ke kirmanckî (zazakî) mîyanê lehçeyanê kurdkî ra aya ke tewr erey ameya nuştene. Serra 1963î  (Rojnameyê Roja Neweyî) sey mîladê nusîyayîşê aye yê dewrê modernî bero qebulkerdene zî bingeyê edebîyatê kirmanckî pê kovara Tîrêjî ke serra 1979î de dest bi weşanê xo kerdo ronîyayo. Awanbîyayîşê Grûba Xebate ya Vateyî ra pey (Swêd, 1996) , lîteraturê nuştekî yê kirmanckî vera-vera aver şîyo, wendox û nuştoxê kirmanckî nîsbeten zîyade bîyî. Herçiqas ke kirmanckî hema zî cuya xo şertanê zaf negatîfan de domnena zî ma êdî eşkenê vajîn ke kirmanckî wayîrê pêserîyêda nuştekî ya. Na xebata ke xo rê kerdo hedef ke na pêserîya ke hetê bêj û mîqdarî ra zîyade bîya pêşkêşê ewro û neslanê ameyoxan bikero, hîrê beşan ser o awan bîya. Beşê yewinî de derheqê bîblîyografya, bêjanê aye û bîblîyografyayanê kurdan de melumatî estê. Beşê dîyinî de sernuşte û kunyeyê 332 kitabanê ke goreyê tewirane xo tesnîf bîyê estê. Beşê hîrêyinî de zî sernuşte û kunyayê 5998 metnanê weşananê perîyodîkan ke goreyê tewiranê xo tesnîf bîyê ca gênê. Hûmara pêroyê kunyeyanê bîblîyografîkan 6330 a.

Sunuş

Kürt lehçeleri içerisinde yazımına en geç başlanan lehçe olan Kırmanccanın (Zazacanın) modern dönem yazın miladı olarak 1963 yılı  (Roja Newe Gazetesi)  kabul edilse de Kırmancca Edebiyatının temeli 1979’da yayına başlayan Tîrêj Dergisiyle atılmıştır. Standardizasyon ve arşivleme çalışmalarını halen sürdürmekte olan Vate Çalışma Grubu’nun kurulmasıyla birlikte (İsveç, 1996) lehçenin yazın literatürü giderek gelişmiş, okur-yazar sayısı eskiye oranla nispeten artmıştır. Halen yüz yüze bulunduğu olumsuz koşullara rağmen bugün artık Kırmanccanın yazılı birikime sahip olduğu söylenebilir. Tür ve sayıca artan bu birikimi günümüze ve yarına sunmayı amaç edinen bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde bibliyografya, bibliyografya çeşitleri ve Kürtler üzerine hazırlanmış bibliyografyalar üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde türlerine göre tasnif edilmiş olan 332 kitabın başlık ve künyeleri, üçüncü bölümde ise yine türlerine göre tasnif edilmiş olan 5998 periyodik yayın metninin başlık ve künyeleri yer almaktadır. Çalışmadaki toplam bibliyografik künye sayısı 6330’dir.